“‘Nola ikasi emakume izaten (eta ahaleginean ez hiltzen)’ retrospectiba-zikloak Zinemakumeak Gara!-ren 30. urteurrena ospatzen du. Bost egunetan zehar, nazioarteko luze-zinemak eta euskal emakume zuzendari baten laburmetraiak erakutsiko dira, Muestra-aren katalogo historikotik hautatuak.”

Masculin, Féminin laburra eta argia. Horrela izendatu zuen Godard-ek bere luze-zinema 1966an. Noski, bere “zine iraultzailearen” obra nabarmena… zazpigarren artean errealitatea eraldatu daiteke, bai filmaketa, bai metrajean edo proiekzioan. Eta noski… ez zuen burgesia zalantzan jarri gabe pelikula bat eskaini beharrolik genero-rolen absurdoari: Guztiok gara Masculin, Féminin.

Hala ere, XX. mendea aurrera doa eta gizartea ere aldatzen da… ez soilik bere ikus-entzunezko bertsioan; Parisko burgesiatik Wall Streeteko yuppies-era.

Kritika soziala ez da desagertzen. 1991n argitaratu zen American Psycho, Bret Easton Ellis-ekin. Nola ez zuen ikus-entzule nazionalek berehala espero filmeko bertsioa ikustea monologo handi horretatik?

Bai, filmagarri zen. Gutxienez Mary Harron-entzat.

Zinema; arte-bitartekoak bertsio batzuk ahalbidetzen ditu, agian. Kapitalismoak sortutako hutsune existentzialaren istorio bat grabatzea, pertsonaia guztiei unibertsala eta komuna. Baina istorio bat non (ia) emakume guztiak hilak dauden.

Kasualitatea edo ez, American Psycho argitaratu eta bere filmaren artean, 2000. urtean, Susan Streitfeld estreinatu zuen Perversiones de mujer, 1996an, Louise J. Kaplan psikiatraren eleberri homonimoan oinarrituta.

NYC-tik LA-ra. Kasu honetan, protagonistak emakumea izan behar du, baita zuzendariak ere. Aldarrikapen bat? Streitfeld-ekko fotograma bakoitzak erakusten du nola gizon batek ezin zuen pelikula hori grabatu, batez ere arte-mailan. Bai, talentu kontua da. Baina kontzientzia kontua ere:

“In a pervertion there is no freedom. Only a rigid conformity to a gender stereotype.” / “Ez dago askatasunik perbertsio batean. Genero estereotipo baten menpekotasun zorrotza baizik.”

Kritika soziala berdin errealista da, protagonistak emakumea bada, Bateman baino yuppie eta amoralagoa, American Psycho-ko protagonistarekin alderatuta. Aldiz, zalantzak planteatzen ditu.

Zinema hasi zenetik, emakume zuzendariak presente egon dira ugari eta ezinbestekoak diziplina garatzeko.

Zinemakumeak Gara!, 30. urteurrenarekin bat eginez, bere hurrengo retrospectiba Muestra-ko katalogotik estreinatutako filmak eskainiko ditu. Aipatutakoak: Perversiones de mujer, La batalla de Solferino (Justine Triet), Rachida (Yamina Bachir-Chouikh) y Las mujeres de verdad tienen curvas (Patricia Cardoso).

1996tik aurrera estreinatutako lan interesgarriak, emakumeek ikuspegi propioa garatzeko eta zalantzan jartzeko aukera ematen dutenak.

Ana Barrena
Programatzailea